Czy katalog ras psów kończy się na dziesięciu grupach FCI? Jak się okazuje – nie! Prócz nich możemy wyróżnić także rasy wstępnie uznane przez FCI oraz nieuznane. Jak wiemy – FCI to nic innego jak Międzynarodowa Organizacja Kynologiczna, posiadająca swoją siedzibę na terenie Belgii. Do FCI należy 99 organizacji krajowych – jedna dla każdego kraju członkowskiego. FCI nie tylko prowadzi tak zwane “repertorium” hodowli psów rasowych, ale także patronuje licznym wystawom psów rasowych w krajach członkowskich, wspiera organizację zawodów agility, a także inne przedsięwzięcia z udziałem psów rasowych. Aby lepiej zgłębić temat ras wstępnie uznanych przez FCI oraz tych, które nie zostały uznane – warto zastanowić się nad tym co oznacza samo w sobie pojęcie “rasy psa”. Czym jest rasa? To wyhodowana przez człowieka grupa osobników należących do tego samego gatunku – posiadająca identyczne cechy fizjologiczne, anatomiczne i psychiczne (odziedziczone po przodkach). O rasie można mówić się wtedy, kiedy dana grupa psiaków posiada ten sam genotyp.
FCI a ZKwP – jaka jest różnica?
Niektórym osobom FCI może mylić się z inną organizacją – ZKwP, czyli Związkiem Kynologicznym w Polsce. Jak sama nazwa wskazuje – ZKwP działa na terenie jednego kraju, z kolei FCI zrzesza organizacje wielu państw. Owszem – ZKwP może zgłosić rasę powstałą na terenie Polski bądź innego kraju (nienależącego do FCI – na jego prośbę), jednak cały proces uznawania rasy odbywa się właśnie poprzez FCI. W statucie ZKwP znajduje się kilka istotnych zadań – między innymi szkoleń i zawodów psów, koordynowanie ich, rejestrowanie ras. Co ciekawe, każda zarejestrowana w ZKwP hodowla staje się automatycznie członkiem FCI – z czego chętnie korzystają hodowcy, podkreślając, iż szczeniaki pochodzące z ich miotów należą do Międzynarodowej Organizacji Kynologicznej. Aby zarejestrować swoją hodowlę w ZKwP wystarczy udać się do najbliższego biura, wypełnić deklarację oraz opłacić składkę roczną i inne jednorazowe składki (takie jak tak zwane “wpisowe”, składkę członkowską, rejestrację psa i rodowód).
Rasy wstępnie uznane przez FCI – co to oznacza?
Rasy wstępnie uznane przez FCI to jedna z dwóch grup ras nieuznanych – mająca do przejścia znacznie krótszą drogę niż druga z nich, czyli rasy nieuznane. Tak zwane “rasy wstępnie uznane” należy traktować więc wciąż jako nieuznane – z tą różnicą, że mają one nadany już numer wzorca oraz znajdują się na liście ras psów. Wzorzec zawiera opis poszczególnych cech danej rasy, a prawo do jego opracowania przysługuje temu państwu, na terenie którego rasa powstała. Co ciekawe, zmian we wzorcu dokonuje wyłącznie naczelna organizacja kynologiczna kraju, w którym go opracowano – co oznacza, że jeśli rasa powstała w Polsce, dla przykładu Holandia nie ma w tej sprawie nic do powiedzenia. Wzorzec opisuje głównie wygląd psa – owszem, zawiera krótką informację na temat jego charakteru czy osobowości, skupia się jednak na tym co zewnętrzne, pozwalające na rozpoznanie psiaka po aparycji. Zaakceptowanie wzorca przez FCI może trwać nawet kilkanaście lat, a sam proces uznawany jest za żmudny i skomplikowany.
Jak wygląda proces uznania rasy?
Uznawanie nowych ras odbywa się wyłącznie poprzez FCI oraz składa się z dwóch etapów: uznania wstępnego i ostatecznego. Aby nastąpiło uznanie ostateczne konieczne jest wyhodowanie przynajmniej pięciu pokoleń genetycznie ustabilizowanych i wyrównanych wyglądem – co więcej, powinno nastąpić to od dziesięciu do piętnastu lat po wstępnym uznaniu rasy. O rasie psa można mówić wtedy, gdy grupa osobników (należąca do tego samego gatunku) jest w stanie się reprodukować, zachowując przy tym te same cechy. W przypadku uznania rasy pod uwagę bierze się nie tylko jednolitość gatunku, ale także uwzględnia się czynniki takie jak geografia, historia, użytkowość i środowisko. Pamiętajmy jednak, że sama “rasa psa” nie jest jego wyznacznikiem – i niezależnie od tego czy zdecydujemy się wziąć pod swój dach przedstawiciela jednego z dziesięciu grup FCI czy też psiaka rasy wstępnie uznanej bądź nieuznanej… miłość i lojalność naszego czworonożnego przyjaciela jest jedynym czynnikiem, który powinien zaprzątać nam głowę!
Jakie kraje są członkami FCI?
Państwa, które wchodzą w skład Międzynarodowej Federacji Kynologicznej to między innymi:
- Argentyna
- Australia
- Austria
- Bahrajn
- Belgia
- Białoruś
- Boliwia
- Brazylia
- Bułgaria
- Chile
- Chorwacja
- Cypr
- Czarnogóra
- Czechy
- Dania
- Dominikana
- Ekwador
- Estonia
- Filipiny
- Finlandia
- Francja
- Gruzja
- Gibraltar
- Grecja
- Gwatemala
- Hiszpania
- Holandia
- Honduras
- Hongkong
- Islandia
- Indie
- Indonezja
- Irlandia
- Izrael
- Japonia
- Kazachstan
- Kolumbia
- Korea Południowa
- Kostaryka
- Kuba
- Litwa
- Luksemburg
- Łotwa
- Polska
- Macedonia
Rasy wstępnie uznane – jakie to psy?
Tak zwane “rasy wstępnie uznane” to bez wątpienia te psiaki, które – spełniając warunek wyhodowania pięciu pokoleń (od dziesięciu do piętnastu lat po wstępnym uznaniu rasy) – mają ogromne szanse na pozytywne zakończenie procesu uznania, a więc na zdobycie tak zwanego “uznania ostatecznego”. O ile spora część z nas zwraca uwagę na to czy pies jest rasowy czy nie (głównie ze względu na choroby genetyczne pupila lub chęć wystawiania go na różnego typu wystawach dla psów – w szczególności dotyczy to psów ozdobnych i do towarzystwa), o tyle warto pamiętać, że już wstępne uznanie rasy stanowi spore osiągnięcie. Jeśli dany kraj członkowski decyduje się zgłosić rasę – oczywiście musi liczyć się z tym, że czeka go proces długotrwały, natomiast… ten czas tak czy inaczej minie! Nic dziwnego, że tak wiele ras wciąż oczekuje na uznanie – lub już w tym momencie przyznano im status “nieuznanych przez FCI”. W przypadku uznania rasy jest ona dodawana do jednej z dziesięciu grup lub – jeśli nie pasuje do żadnej z nich – FCI staje przed koniecznością stworzenia nowej, typowej dla danego rodzaju psów, grupy (przykładem są chociażby staonowiące dziesiątą grupę FCI charty, które podzielono – ze względu na szatę – na krótko, szorstko i długowłose, decydując się tym samym na niezamieszczenie ich w grupie psów myśliwskich).
Rasy wstępnie uznane przez FCI możemy podzielić na kilka grup: pierwszą, drugą, piątą, szóstą, ósmą i dziewiątą, z czego każda z nich odnosi się do podziału według FCI – dziewiąta oznacza więc psy ozdobne i do towarzystwa, druga – pinczery i sznaucery, molosy, szwajcarskie psy górskie i do bydła, piąta – szpice i psy w typie pierwotnym (i tak dalej – według nazewnictwa wszystkich dziesięciu grup).
Do ras wstępnie uznanych przez FCI zaliczamy:
w grupie pierwszej:
- Chodsky Pes – jak możemy wywnioskować po nazewnictwie rasy, pies ten oficjalnie zarejestrowany jest jedynie w Czechach. W średniowieczu chodsky’ego pesa hodowano w tak zwanym “regionie chodskym” – skąd określenie na tę rasę psa. Do ponownego odkrycia rasy przyczyniło się wydanie powieści “Psohlavci” (“Psogłowi”), a sama w sobie rasa tego nieco większego psa wyróżnia się harmonijną sylwetką, podpalanym umaszczeniem i nietuzinkową zdolnością do odbywania szkoleń. To posłuszne, aktywne psy, cechujące się możliwością wszechstronnego wykorzystywania – które mogą zaskoczyć nas wieloma talentami (między innymi umiejętnością udzielania pomocy podczas akcji ratunkowych!).
- Lancashire Heeler
- Amerykański owczarek miniaturowy
- Australian Stumpy Tail Cattle Dog
w grupie drugiej:
- Cao De Gado Transmontano
w grupie piątej:
- Łajka jakucka
- Anjing Kintamani-Bali
- Thai Bangkaew Dog
w grupie szóstej:
- Eesti Hagijas
- Segugio Maremmano
w grupie ósmej:
- Polski spaniel myśliwski
w grupie dziewiątej:
- Prazsky Krysarik
Dlaczego rasa może zostać nieuznana?
Chociaż FCI uznało dotąd prawie 400 ras – zdarzają się też te rasy, które nie zostały uznane. Do ras nieuznanych przez FCI można zaliczyć rasy wstępnie uznane (mamy ich dwanaście) oraz dotąd nieuznane (na przykład powstałe niedawno cockapoo czy maltipoo). Chociaż psiaki ras nieuznanych są niezmiennie chętnie kupowane – warto mieć na uwadze fakt, że są to jeszcze zbyt młode rasy, aby móc ocenić ich pochodzenie, czystość, predyspozycje. To tak zwane “mieszańce” – co oczywiście nie odbiera im prawda do bycia kochanymi i kochającymi zarazem członkami rodziny! O ile jednak jesteśmy w stanie zapoznać się z cechami charakteru, wyglądu oraz potrzebami dowolnego psa rasowego (a przede wszystkim z jego ewentualną podatnością na zachorowania) – o tyle psy nieuznane przez FCI wciąż stanowią swego rodzaju “zagadkę”. Decyzję czy lepiej jest zaadoptować psiaka ze schroniska czy też wesprzeć tak zwaną “pseudo hodowlę” każdy z nas powinien podjąć sam – natomiast decydując się na psiaka rasy nieuznanej warto mieć na uwadze liczne sytuacje związaną z opieką pupila, które mogą wymagać od nas odpowiedniego przygotowania finansowego.
Do ras nieuznanych przez FCI zaliczamy między innymi psy takie jak:
- Akbash dog
- Amerykański pitbullterrier
- Amerykański terrier bezwłosy
- Bluetick coonhound
- Boerboel
- Buldog amerykański
- Catahoula leopard dog
- Dingo amerykański
- Kangal
- Koolie
- Moskiewski stróżujący
- Nieniecka łajka pasterska
- Polski spaniel myśliwski
- Silken windhound
- Yorkshire terrier biewer
Czy warto kupić psa nieuznanej rasy?
To czy warto kupić psa nieuznanej rasy wzbudza sporo kontrowersji – i nic dziwnego! Mając do wyboru tak wiele psów różnych ras, o odmiennych predyspozycjach, oczekiwaniach, potrzebach, cechach wyglądu i charakteru – trudno znaleźć uzasadnienie wspierania niesprawdzonych hodowli, z których możemy wyjść z psem chorowitym, bardzo krótko żyjącym. Oczywiście nie ulega wątpliwości, że każdy pupil zasługuje na dobre traktowanie i miłość człowieka – i zupełnie inaczej ocenia się sytuację, kiedy psiak rasy nieuznanej czy wstępnie uznanej został podrzucony pod nasze drzwi czy wzięty ze schroniska. Zapewnienie troskliwego, pełnego ciepła domu to jedna z najpiękniejszych rzeczy, jaką my – ludzie możemy dać czworonogom, jednak zakup psa, który budzi nasze wątpliwości może okazać się nietrafionym pomysłem.
Kundelki i mieszańce – czy są chorowite?
Wszystko pozostaje więc decyzją indywidualną – tak wielu z nas ma przecież, miało bądź będzie miała tak zwane “mieszańce” czy “kundelki” pod swoim dachem. One także – jak wiemy – nie są uznane przez FCI, a jednak – jak twierdzi wielu opiekunów psiaków tego typu – nie są to pupile podatne na choroby. Inaczej jednak powinniśmy spojrzeć na świadome, ryzykowne krzyżowanie różnych ras – na przykład pudla z maltańczykiem, które może skutkować nie tylko słabym stanem zdrowia szczeniąt, ale także narażeniem suczki na skomplikowaną ciążę i poród! Im więcej uwagi i zaangażowania włożymy w zebranie informacji o rasach nieuznanych bądź wstępnie uznanych – tym większe prawdopodobieństwo, że nasza decyzja okaże się być podjęta racjonalnie i “z głową”! Decydując się na zakup bądź adopcję mieszańca bądź kundelka – warto mieć na uwadze także fakt, że ubezpieczalnia może nie zgodzić się na zaproponowanie nam polisy zdrowotnej dla czworonoga (a co za tym idzie – w przypadku ewentualnej konieczności wykonania zabiegu czy zakupu leków – będziemy zdani wyłącznie na swoje prywatne fundusze).
Rasy wstępnie uznane i nieuznane przez FCI – podsumowanie
Rasy wstępnie uznane i nieuznane przez FCI kończą spis grup FCI – chociaż same nie stanowią odrębnej grupy, warto zapoznać się z ich specyfiką oraz poznać konkretne rasy, które zaliczamy do tego grona psów. Oczywiście – warto pamiętać o tym, że rasy wstępnie uznane prawdopodobnie (o ile spełnią warunek wyhodowania pięciu pokoleń) za jakiś czas zostaną oficjalnie uznane, jednak do tego czasu być może warto jest wstrzymać się z podjęciem decyzji o zakupie psa znajdującego się na liście “ras wstępnie uznanych”. Inną istotna kwestią jest ta, że psy nieuznane przez FCI nie mogą brać udziału w zawodach dla czworonogów oraz wystawach – ponieważ warunkiem uczestnictwa w tak prestiżowym przedsięwzięciu jest nic innego jak wykazania rodowodu psiaka. Jeśli jednak poszukujesz wyłącznie dobrego towarzysza swojej codzienności – prawdopodobnie żadne dokumenty nie są dla Ciebie istotne! Wybierając pupila, który już wkrótce może stać się Twoim przyjacielem na dobre i zło, miej jednak na uwadze jego dobro – a więc przede wszystkim zdrowie fizyczne i psychiczne (tak, abyście mogli cieszyć się wspólnym czasem jak najdłużej)!
